پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی است که چرخه زندگی سلولهای پوست از حالت طبیعی خارج میشود و به سرعت شروع به تقسیم سلولی میکنند. این مسئله باعث میشود که سلولها به سرعت در سطح پوست تولید شوند. سلولهای پوستی اضافی، در اندازهها و تکههای قرمز هستند که خارش دارند و گاهی هم دردناک هستند.
پسوریازیس چیست؟
بیماری پوستی پسوریازیس چندان شایع نیست ولی افرادی که با آن درگیر هستند مشکلات عدیدهای را پیش رو دارند. بیماری پسوریازیس که آن را به نام بیماری صدف نیز میشناسند، یک بیماری پوستی خودایمنی است. یعنی بدن علیه خودش عمل میکند.
سلولهای مرده و آسیبدیده پوست انسان دائم در حال ریزش هستند و سلولهای سالم و جدید جایگزین آنها میشوند ولی در این بیماری به دلیل سیگنالها و دستورات اشتباهی که به سلولهای پوستی میرسد، سلولها با سرعتی بسیار بیشتر از ریزش سلولها، تولید میشوند. به این ترتیب پسوریازیس سبب پوستهپوسته شدن پوست میشود و ظاهری نامناسب به پوست فرد میدهد.
این بیماری یک بیماری ژنتیکی بوده و به هیچ عنوان مسری و واگیردار نیست. پسوریازیس یک بیماری مزمن است که در حال رفتوآمد است یعنی گاهی هست و گاهی نیست. هدف اصلی درمان این است که سرعت رشد سلولهای پوست را کاهش دهد.
علت بروز بیماری پسوریازیس
علت پسوریازیس به طور کامل مشخص نشده است؛ اما به نظر میرسد که با سیستم ایمنی بدن، سلولهای T و دیگر گلبولهای سفید خون به نام نوتروفیلها در ارتباط است. سلولهای T به طور معمول از بدن در برابر عوامل خارجی مانند ویروسها یا باکتریها دفاع میکنند. اما گاهی همین سلولهای T به اشتباه به سلولهای سالم پوست حمله میکنند و آنها را آلوده میکنند.
سلولهای بیش از حد فعال T، باعث افزایش تولید سلولهای پوست، سلولهای T بیشتر و سایر سلولهای سفید خون، به خصوص نوتروفیلها میشوند. این عوامل باعث قرمزی پوست و ضایعات پوستی میشوند. رگهای خونی موجود در مناطق آسیبدیده پسوریازیس باعث ایجاد قرمزی در این ضایعات پوستی میشوند.
این فرآیند تبدیل به یک چرخه مداوم میشود که در آن سلولهای پوستی جدید به سرعت در حال حرکت به سمت لایه خارجی پوست هستند. این اتفاق ممکن است طی روزها یا هفتهها به طول انجامد.
شیوع پسوریازیس چه میزان است؟
طبق آمار به دست آمده از وزارت بهداشت آمریکا حدود ۷.۵ میلیون نفر از مردم آمریکا به این بیماری مبتلا هستند. همه گروههای سنی از کودکان تا سالمندان ممکن است به آن مبتلا شوند. همچنین این بیماری هم در زنان و هم در مردان دیده میشود.
علائم بیماری پسوریازیس چیست؟
در صورتی که فرد به این بیماری مبتلا باشد، همانطور که اشاره شد چرخه سلولی سلولهای پوستی به هم میریزد و سلولها بیش از حد تقسیم میشوند. این فرایند موجب ایجاد زخمهایی نقرهای رنگ و ضخیم بر سطح پوست میشوند؛ که اغلب قرمزی و سوزش و خارش را نیز به همراه دارند. از دیگر علائم این بیماری ضخیم شدن ناخنها، پوست خشک و ترکخورده و نقاط پوستهپوسته شده در پوست است. گاهی مفاصل متورم و سفتشده نیز با دیگر علائم بیماری پسوریازیس همراه است.
انواع خفیف این بیماری صرفا از نظر زیبایی برای فرد آزاردهنده است ولی انواع شدید آن دردهای بسیاری برای فرد به همراه میآورد و موجب تغییر شکل و از کار افتادگی برخی نواحی در بدن فرد میشود.
علائم پوستی پسوریازیس بیشتر کدام نواحی بدن را درگیر میکند؟
علائم پسوریازیس بیشتر در نواحی آرنج، زانو و پوست سر بروز میکند ولی ممکن است نواحی دیگر نیز درگیر شوند.
چگونه پسوریازیس تشخیص داده میشود؟
بعد از مراجعه فرد به متخصص پوست، مو و زیبایی، ابتدا فرد مورد معاینه فیزیکی قرار میگیرد. با توجه به این که علائم پوستی این بیماری اغلب واضح است، به سادگی از دیگر انواع عوارض پوستی تشخیص داده میشود. اما به ندرت پیش میآید که پزشک قادر به تشخیص این بیماری نباشد، در این صورت پزشک از بیمار نمونه آزمایشگاهی تهیه میکند تا به تشخیص قطعی برسد.
انواع بیماری پسوریازیس
تکههای پسوریازیس میتوانند در چندین نقطه از پوست رشد کنند و حالتی مثل شوره سر را به وجود آورند و یا میتوانند شامل نقاطی وسیعتر بر روی دیگر قسمتهای پوست باشند. انواع پسوریازیس اغلب به مدت چند هفته یا چند ماه فرسوده میشوند و در نهایت از بین میروند و بعد از یک یا دو روز پوست به حالت اولیه باز میگردد. اما همانطور که گفته شد تحت شرایط گوناگون، پسوریازیس در حالت رفتوآمد است.
مهمترین انواع پسوریازیس:
↑بیماری پسوریازیس پلاک (Plaque psoriasis)
شایعترین نوع پسوریازیس است که حدودا ۹۰ درصد از انواع این بیماری را تشکیل میدهد. علامت آن پوستی خشک است که زخمهای قرمز رنگ به همراه فلسهای نقرهای روی آنها را پوشاندهاند. زخمهای پلاکی ممکن است همه جای بدن را درگیر کنند ولی اغلب اوقات این زخمها را در نواحی زانو و آرنج میبینیم.
بیماری پسوریازیس پوست سر (Scalp psoriasis)
این نوع از پسوریازیس سبب درگیری پوست سر میشود و گاهی موجب ریزش موقتی پوست سر هم میشود که بعد از درمان این بیماری این مشکل هم برطرف خواهد شد.
بیماری پسوریازیس ناخنی (Nail psoriasis)
در نیمی از مواقع این بیماری به ناخنهای فرد نیز رسیده و سبب مشکلاتی در آنها نیز میشود؛ از جمله سوراخ شدن ناخنها، غیر عادی شدن شکل ناخنها، کنده شدن ناخنها و تغییر رنگ آنها
بیماری پسوریازیس قطرهای (Guttate psoriasis)
در این نوع از پسوریازیس نقاطی شبیه به قطره در نواحی قفسه سینه، دستها، پاها و پوست سر ایجاد میشود.
بیماری پسوریازیس معکوس (Inverse psoriasis)
در این حالت زخمهایی قرمز رنگ و نواحی ملتهب در زیر بغل، کشاله ران، دور اندامهای جنسی و زیر سینهها (مخصوصا اگر بزرگ باشند) ایجاد میشود که با دستکاری و مالیدن و نیز با تعریق، تشدید میشوند.
دلیل ابتلا به بیماری پسوریازیس چیست؟
ابتلا به پسوریازیس دلایل مختلفی میتواند داشته باشد که از بین آنها سابقه خانوادگی و ژنتیک نقش بسیار مهمی را بازی میکند. از دیگر عوامل میتوان به کمبود ویتامین دی، آبوهوای سرد، مصرف بیش از حد الکل، عفونتها؛ مخصوصا عفونت گلو یا برفک دهان، صدمه به پوست و سیگار کشیدن اشاره کرد.
بعضی از داروها مانند داروهایی که برای فشارخون بالا مصرف میشوند و یا داروهای بیماریهای دوقطبی، داروهای ضد مالاریا و یا داروهای ضد چاقی نیز ممکن است زمینهساز ابتلا به پسوریازیس باشند.
چه کسانی بیشتر در معرض پسوریازیس قرار دارند؟
هر کسی میتواند در خطر ابتلا به پسوریازیس باشد، اما برخی عوامل میتوانند خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهند. از جمله:
سابقه خانوادگی
سابقه خانوادگی یکی از مهمترین عوامل خطر است. داشتن یک والد پسوریازیس خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد و داشتن دو والد پسوریازیس خطر بیشتری را به همراه دارد.
عفونتهای ویروسی و باکتریایی
افراد مبتلا به HIV بیشتر احتمال دارد که پسوریازیس را توسعه دهند تا افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند. کودکان و نوجوانان با عفونتهای تکراری، به ویژه گلودرد، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند.
استرس
از آنجا که تنش میتواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد، سطوح استرس بالا ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد.
چاقی
وزن بیش از حد خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش میدهد.
سیگار کشیدن
استفاده از دخانیات نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش میدهد، بلکه میتواند شدت بیماری را هم افزایش دهد. سیگار کشیدن نیز ممکن است در ابتدای توسعه بیماری نقش داشته باشد.
بیماری پسوریازیس یا بیماری صدف زمینهساز کدام بیماریها است؟
اگر پسوریازیس دارید، در معرض خطر برخی بیماریهای خاص هستید. این بیماریها شامل:
- اختلالات چشم: بیماری ملتحمه و بلفاریت در افراد مبتلا به پسوریازیس رایج هستند.
- دیابت نوع ۲:خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در افراد مبتلا به پسوریازیس بیشتر است.
- فشار خون بالا:فشار خون بالا در افراد مبتلا به پسوریازیس بیشتر دیده میشود.
- بیماری قلب و عروقی: برای افرادی که مبتلا به پسوریازیس هستند، خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی دو برابر بیشتر از افراد بدون این بیماری است. پسوریازیس و بعضی از درمانهایی که صورت میگیرند، باعث افزایش ضربان قلب، سکته مغزی، کلسترول بالا و آترواسکلروز میشوند.
- سندروم متابولیک:این سندرم که شامل: فشار خون بالا، افزایش سطح انسولین و سطوح کلسترول غیر طبیعی است، خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش میدهد.
- بیماری پارکینسون: این بیماری مزمن عصبی بیشتر در افراد مبتلا به پسوریازیس اتفاق میافتد.
- بیماری کلیوی:پسوریازیس متوسط تا شدید بیماران کلیوی را با خطر بیشتری تهدید میکند.
- مشکلات عاطفی:پسوریازیس همچنین میتواند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. پسوریازیس با کمبود اعتماد به نفس و افسردگی همراه است.
- سایر بیماریهای خود ایمنیمانند بیماری ام اس و بیماری های التهابی روده به نام بیماری کرون بیشتر به افرادی که مبتلا به پسوریازیس هستند حمله میکنند.
درمان بیماری پسوریازیس چگونه انجام میشود؟
در اکثر موارد، بیماران با مراجعه به یک پزشک عمومی درمان میشوند. اما اگر علایم فرد شدید باشد یا به سایر درمانها پاسخ مناسبی ندهد، ممکن است، پزشک بیمار را به یک متخصص پوست ارجاع دهد.
درمانهای بیماری پسوریازیس به نوع، شدت و ناحیه بروز ضایعات پوستی بستگی دارد. پزشکان عموما با درمانهای خفیفی مانند استعمال پمادهای موضعی روند درمان بیمار را شروع میکنند و در صورتی که بیمار به این درمانها پاسخ مناسبی ندهد، روشهای درمانی قویتری را در پیش میگیرند.
درمانهای مختلف و گستردهای برای بیماری پسوریازیس وجود دارد، اما هر فردی به نوع خاصی از درمانها پاسخ میدهد، از این جهت، تعیین بهترین و مؤثرترین درمان برای هر فرد دشوار است. چنانچه فرد احساس کند که روش درمانی او تأثیر کافی را ندارد یا اینکه در حین درمان عوارض ناخوشایندی را تجربه میکند، بهتر است هر چه سریعتر با پزشک معالج خود مشورت کند.
انواع درمان بیماری پسوریازیس
درمانهای بیماری پسوریازیس به ۳ دسته کلی تقسیم میشوند:
- درمانهای موضعی (Topical treatments):کِرمها و پمادهایی که روی پوست بیمار استعمال میشوند
- نور درمانی (phototherapy):در این نوع درمان، پوست در معرض انواع خاصی از پرتوهای ماورای بنفش قرار میگیرد
- درمان هدفمند (Systemic therapy):در این درمان انواع داروهای خوراکی و تزریقی برای بیمار تجویز میشود
انواع مختلفی از درمانها اغلب به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار میگیرند. همینطور این امکان وجود دارد که پزشک در صورت صلاحدید، مرتبا در روند درمان بیماری تجدید نظر کند. در همین حال، بیمار ممکن است بخواهد از یک برنامه مراقبتی خاص بهره ببرد که شامل مشورت روزمره با پزشک است که میتواند به روند بهبودی فرد کمک کند.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.